Poprzedni rozdział [niniejszej pracy dyplomowej] opisuje rolę Usenetu i jego funkcji w stosunku do innych usług internetowych. Chciałbym zwrócić szczególną uwagę na różnicę pomiędzy grupami dyskusyjnymi będącymi przedmiotem tej pracy a ich odpowiednikiem, pozyskanym ze stron internetowych – forów dyskusyjnych.
Niezwykle dynamiczny rozwój World Wide Web to w dużej mierze zasługa opisanych już czynników, takich jak łatwy dostęp i szeroki wachlarz usług. Serwis oferuje czaty i fora dyskusyjne wzorowane na klasycznych serwisach IRC lub po prostu grupy dyskusyjne uproszczone dla stron internetowych tak, że mogą z nich korzystać nawet początkujący użytkownicy.
Chociaż prawidłowa konfiguracja programów – klienci IRC lub sama grupa dyskusyjna wymaga specjalnej wiedzy, w przypadku forów dyskusyjnych lub czatów wystarczy kliknąć w odpowiednie miejsce, wpisać nick i możemy komunikować się z innymi użytkownikami.
Czy grupy dyskusyjne powinny być tak wyraźnie oddzielone od forów internetowych, mimo że dla wielu, zwłaszcza mniej doświadczonych internautów, są one podobne i często mylące?
Strony te różnią się nie tylko sposobem uzyskiwania do nich dostępu czy stosowaną technologią. Z punktu widzenia nauk społecznych, aw szczególności zagadnień interakcji, różnice są znacznie bardziej znaczące. Przede wszystkim grupy dyskusyjne są zintegrowane w jedną strukturę wieloserwerową i bez względu na to, z jakiego serwera korzystamy, w większości przypadków mamy dostęp do tych samych zasobów. Mamy również możliwość udostępniania informacji lub wysyłania tej samej wiadomości do grup o podobnej tematyce w tym samym czasie. Również w trakcie dyskusji, w miarę jej rozwoju, można ją łatwo przenieść do grupy o odpowiednim temacie.
Z drugiej strony, tablice ogłoszeń umieszczane na stronach internetowych są rozsiane po całym Internecie i często są połączone z określonymi stronami internetowymi. To nieuchronnie wpływa na stabilność i ogólne funkcjonowanie serwisu, ponieważ awaria lub wyłączenie serwera całkowicie odłącza użytkowników od forum. W przypadku sieci grup dyskusyjnych awaria jednego usługodawcy może jedynie zmusić użytkowników do rekonfiguracji czytnika, ale nie przerywa samej usługi.
Te dwa z pozoru bardzo podobne serwisy różnią się też kontrolą nad przychodzącymi wiadomościami oraz możliwością ich cenzurowania. Wszystkie fora dyskusyjne dostępne w serwisach, od małych serwisów domowych, serwisów hobbystycznych po duże serwisy, prowadzone są przez ich właścicieli. Administrator kontroluje to forum i ma prawo do usuwania postów.
Obserwując dyskusje na temat bieżących wydarzeń politycznych, które toczą się zarówno na licznych forach, jak iw grupie pl.soc.polityka, mamy do czynienia z podobnym, stosunkowo wysokim poziomem agresji i dużą polaryzacją opinii. Choć ostre konflikty polityczne nie dziwią w naszym społeczeństwie, istnieje szczególna różnica między poziomem merytorycznym dyskusji w obu środowiskach. Wypowiedzi publikowane na forum najpopularniejszego portalu w Polsce onet.pl są zazwyczaj krótkie, rzadko mamy do czynienia z dłuższymi debatami i szczegółowymi argumentami, znacznie częściej zdarzają się krótkie i kategoryczne opinie i obelgi, ale z wyjątkiem wulgaryzmów.
Dyskusje w Usenecie zwykle zmieniają proporcje, co może wskazywać na duże zróżnicowanie użytkowników tych usług. Zjawisko to opisuje Jaroslav Rafa w artykule „Intergłupki”[1]. Eksperyment przeprowadzony przez autora dowiódł, że powodem zróżnicowania jest moderowanie dyskusji na forum „jednego z portali”. Każdy post musiał zostać zatwierdzony przez moderatora, podobnie jak moderowane grupy Usenet. Jednak osoba kontrolująca wiadomości wysyłane do grupy dyskusyjnej nie ma prawa oceniać ich zawartości, a jedynie formę i zgodność z regułami sieci. Na forum opisanym przez autora (który notabene był moderatorem jednej z grup) moderator trzymał dłuższe posty z dużą ilością argumentacji, jednocześnie dopuszczając krótkie wypowiedzi, nawet jeśli były agresywne, bez problemów. Inne źródła na forum onet.pl komentują ostrą cenzurę polityczną.
Istnieje różnica w kontroli umieszczania wiadomości, ponieważ Usenet zapewnia niemal nieograniczoną wolność słowa, a każda próba jej ograniczenia wywołuje gwałtowną reakcję użytkowników.
Odrzucanie wiadomości przez moderatorów Onetu było szeroko krytykowane zarówno na konkurencyjnych forach, jak i grupach dyskusyjnych. Podkreśla to przywiązanie internautów do wartości nieograniczonej komunikacji.
[1] Jarosław Rafa Intergłupki (2001) na wsp.krakow.pl/papers/f_moder.html.